جوجه کشی شترمرغ یکی از مهم ترین بخش های صنعت پرورش شترمرغ است که میتواند تأثیر مستقیمی بر بهره وری و میزان تولید جوجه های سالم داشته باشد. با پیشرفت تکنولوژی و استفاده از دستگاه های جوجه کشی مدرن، این فرآیند با دقت بیشتری انجام می شود. در این مقاله، به بررسی کلیه مراحل جوجه کشی از انتخاب تخم تا نگهداری جوجه های تازه هچ شده خواهیم پرداخت.
فهرست مطالب
جوجه کشی شترمرغ فرآیندی است که در آن تخم های شترمرغ در شرایط کنترل شده ای قرار میگیرند تا تبدیل به جوجه شوند. این روش اهمیت زیادی در صنعت پرورش شترمرغ دارد زیرا باعث افزایش بهره وری، کاهش وابستگی به طبیعت و بهبود کیفیت جوجه های تولیدی میشود. همچنین، با استفاده از دستگاه های جوجه کشی، امکان کنترل بهتر روی شرایط تخم ها فراهم می شود. این فرآیند به پرورش دهندگان امکان می دهد تا با کاهش تلفات و افزایش نرخ هچ، سودآوری بیشتری داشته باشند.
جوجهکشی از شترمرغ شامل چندین مرحله مهم است که هرکدام در موفقیت این فرآیند نقش حیاتی دارند. این مراحل عبارتند از:
1. انتخاب و جمع آوری تخم های مناسب
اولین و یکی از مهم ترین مراحل در جوجه کشی، انتخاب تخم های سالم و مناسب است.
• تخم های ترک خورده، دفرمه یا خیلی کوچک و بزرگ حذف می شوند.
• تخم ها باید وزن متعادلی (حدود ۱.۲ تا ۱.۵ کیلوگرم) داشته باشند.
• تخم هایی که پوسته آنها بیش از حد نازک است، برای جوجه کشی مناسب نیستند.
• جمع آوری تخم ها باید روزانه انجام شود تا از آلودگی و کاهش کیفیت نطفه جلوگیری شود.
• پس از جمع آوری، تخم ها باید به طور صحیح حمل و نگهداری شوند.
2. ضدعفونی کردن تخم ها
قبل از ورود تخم ها به دستگاه جوجه کشی، باید آنها را ضدعفونی کرد تا از انتقال آلودگی ها به داخل دستگاه جلوگیری شود. روش های معمول ضدعفونی شامل:
• استفاده از محلول های ضدعفونی کننده مانند فرمالین یا ترکیبات بر پایه ید.
• استفاده از نور ماوراء بنفش (UV) برای کاهش آلودگی سطحی.
• شستن تخم ها با آب ولرم و خشک کردن سریع آنها.
3. نگهداری تخم ها قبل از جوجه کشی
اگر بلافاصله پس از جمع آوری، تخم ها در دستگاه قرار داده نشوند، باید در شرایط ایده آل نگهداری شوند.
• دمای مناسب: ۱۵ تا ۱۸ درجه سانتی گراد.
• رطوبت نسبی: حدود ۷۵ درصد.
• چرخش ملایم: برای جلوگیری از چسبیدن نطفه به پوسته، تخم ها باید حداقل روزی یک بار چرخانده شوند.
• مدت زمان نگهداری: تخم ها نباید بیش از ۷ روز قبل از قرار گرفتن در دستگاه ذخیره شوند.
4. قرار دادن تخم ها در دستگاه جوجه کشی
پس از آماده سازی، تخم ها به دستگاه منتقل میشوند. در این مرحله:
• تخ مها به حالت افقی یا کمی زاویه دار قرار می گیرند.
• دمای دستگاه در حدود ۳۶ تا ۳۶.۵ درجه سانتی گراد تنظیم می شود.
• رطوبت اولیه در محدوده ۲۵ تا ۳۰ درصد تنظیم می شود.
• تهویه دستگاه بررسی می شود تا اکسیژن کافی در محیط جریان داشته باشد.
5. چرخاندن تخم ها
چرخاندن تخم ها در طول دوره جوجه کشی ضروری است زیرا:
• از چسبیدن جنین به دیواره داخلی پوسته جلوگیری می کند.
• به رشد یکنواخت جنین کمک می کند.
• در دستگاه های جوجه کشی اتوماتیک، چرخش به صورت خودکار و هر ۳ تا ۴ ساعت انجام می شود.
• در روش دستی، چرخاندن باید حداقل ۳ بار در روز انجام شود.
6. کنترل و بررسی وضعیت تخم ها (کندلینگ)
در طول فرآیند جوجه کشی، باید وضعیت رشد جنین بررسی شود. این کار با استفاده از نورپردازی (کندلینگ) انجام میشود:
• روز ۷ تا ۱۰: بررسی رشد اولیه نطفه (وجود رگ های خونی).
• روز ۲۵ تا ۳۰: مشاهده رشد کامل تر جنین.
• روز ۳۸ به بعد: بررسی نهایی قبل از انتقال تخم ها به هچر.
7. انتقال به هچر (۳ روز پایانی)
پس از حدود ۳۹ روز، تخم ها از دستگاه اصلی به هچر منتقل میشوند.
• دمای هچر باید ۳۶ درجه سانتیگراد باشد.
• رطوبت افزایش یافته و به حدود ۳۵ تا ۴۰ درصد می رسد.
• چرخش تخم ها متوقف می شود تا جوجه ها بتوانند در موقعیت مناسب برای خروج از تخم قرار گیرند.
• تهویه هچر افزایش می یابد تا دی اکسید کربن اضافی خارج شود.
8. هچ شدن جوجه ها (۴۲ تا ۴۵ روز)
• جوجه ها بهطور طبیعی طی ۴۲ تا ۴۵ روز از تخم خارج می شوند.
• خروج جوجه ها ممکن است تا ۲۴ ساعت طول بکشد.
• در صورتی که جوجه ها نتوانند خودشان از تخم خارج شوند، باید با احتیاط و تحت شرایط بهداشتی مناسب به آنها کمک شود.
9. مراقبت های پس از هچ
پس از بیرون آمدن جوجه ها از تخم:
• آنها در محیطی با دمای حدود ۳۰ درجه سانتیگراد قرار می گیرند.
• آب و غذای اولیه در اختیارشان گذاشته می شود.
• آنها باید حداقل ۲۴ ساعت تحت نظارت باشند تا مطمئن شویم که قوی و سالم هستند.
• محیط پرورش باید خشک، تمیز و عاری از میکروب باشد.
برای موفقیت در جوجه کشی، تخم های شترمرغ باید با دقت انتخاب و آماده شوند. برخی از نکات مهم در این مرحله عبارتند از:
• انتخاب تخم های سالم و بدون ترک که اندازه و وزن مناسبی دارند.
• ضدعفونی کردن تخم ها برای جلوگیری از رشد باکتری ها با استفاده از محلول های مخصوص ضدعفونی.
• نگهداری تخم ها در دمای مناسب قبل از قرار دادن در دستگاه جوجه کشی.
• توجه به تاریخ جمع آوری تخم ها و اولویت قرار دادن تخم های تازهت ر در فرآیند جوجه کشی.
• بررسی پوسته تخم با نور (کندلینگ) برای اطمینان از سلامت نطفه.
دوره جوجهکشی شترمرغ بهطور متوسط حدود ۴۲ تا ۴۵ روز طول میکشد. در این مدت، شرایط محیطی مانند دما و رطوبت باید بهطور دقیق کنترل شود تا درصد هچ بالا برود.
1. مرحله ستر (۳۹ روز ابتدایی): در این مرحله، تخم ها تحت دمای ثابت ۳۶ تا ۳۶.۵ درجه سانتی گراد و رطوبت ۲۵ تا ۳۰ درصد قرار دارند. تخم ها در این مدت باید به طور مرتب چرخانده شوند تا نطفه به درستی رشد کند.
2. مرحله هچر (۳ روز پایانی): در این مرحله، تخم ها از دستگاه ستر به هچر منتقل میشوند، دما کمی کاهش می یابد (حدود ۳۶ درجه سانتیگراد)، رطوبت افزایش می یابد (حدود ۳۵ تا ۴۰ درصد) و چرخش تخم ها متوقف می شود تا جوجه ها بتوانند آماده خروج از تخم شوند.
چندین عامل بر زمان جوجهکشی تأثیر میگذارند.
• دمای دستگاه جوجه کشی: دمای ایده آل معمولاً بین ۳۶ تا ۳۶.۵ درجه سانتی گراد است.
• رطوبت دستگاه: رطوبت باید در مراحل مختلف جوجه کشی تغییر کند و معمولاً بین ۲۰ تا ۳۰ درصد در مرحله اول و ۳۵ تا ۴۰ درصد در مرحله پایانی است.
• چرخش تخمها: تخم های شترمرغ باید در روز چندین بار چرخانده شوند تا نطفه به درستی رشد کند.
• کیفیت تخم های جوجه کشی: تخم های ناسالم یا دارای ترک ممکن است درصد موفقیت را کاهش دهند.
• نظافت محیط جوجه کشی: وجود هرگونه آلودگی میتواند باعث رشد باکتری ها و کاهش درصد موفقیت جوجه کشی شود.
قبل از قرار دادن تخم ها در دستگاه جوجهکشی، باید آنها را در شرایط مناسب نگهداری کرد.
• دمای نگهداری باید بین ۱۵ تا ۱۸ درجه سانتی گراد باشد.
• رطوبت محیط باید حدود ۷۵ درصد باشد.
• تخم ها باید در محیطی با تهویه مناسب نگهداری شوند.
• بهتر است تخم ها را روزانه یک بار بچرخانید تا از چسبیدن نطفه به پوسته جلوگیری شود.
• تخم ها نباید در معرض نور مستقیم خورشید یا تغییرات شدید دمایی قرار بگیرند.
رعایت دما و رطوبت مناسب برای جوجه کشی شترمرغ بسیار حیاتی است.
• دمای مناسب: ۳۶ تا ۳۶.۵ درجه سانتی گراد در طول دوره جوجه کشی.
• رطوبت مناسب: ۲۵ تا ۳۰ درصد در روزهای اولیه و ۳۵ تا ۴۰ درصد در روزهای پایانی.
• تهویه مناسب: جریان هوای مناسب در دستگاه جوجه کشی از تجمع دی اکسیدکربن جلوگیری می کند و رشد جوجه ها را بهبود می بخشد.
برای یک جوجه کشی موفق، تجهیزات زیر مورد نیاز است:
• دستگاه جوجه کشی با قابلیت تنظیم دما و رطوبت.
• ترمومتر و رطوبت سنج دقیق.
• محفظه مناسب برای نگهداری تخم ها قبل از جوجه کشی.
• ضدعفونی کننده برای تمیز کردن تخم ها.
• سیستم تهویه مناسب برای جلوگیری از رشد قارچ و باکتری.
• برنامه ریزی دقیق برای نظارت بر تخم ها در تمام مراحل جوجه کشی.
• لامپ مخصوص بررسی وضعیت نطفه درون تخمها (کندلینگ).
• جوجه های تازه هچشده باید در محیطی با دمای مناسب (حدود ۳۰ درجه سانتیگراد) قرار داده شوند.
• آب و غذای مناسب برای جوجه ها باید بلافاصله فراهم شود.
• محیط پرورش باید تمیز و عاری از هرگونه آلودگی باشد.
• جوجهها باید تحت نظر باشند تا هرگونه ضعف یا بیماری به موقع شناسایی و درمان شود.
• جوجهها باید به آرامی با شرایط محیطی جدید وفق داده شوند تا از استرس و تلفات جلوگیری شود.
چه عواملی بر موفقیت جوجه کشی شترمرغ تاثیر میگذارد؟
مواردی مانند کیفیت تخم، دما و رطوبت مناسب، چرخش تخمها، تهویه خوب و نظافت تجهیزات نقش مهمی در موفقیت جوجهکشی دارند. همچنین، تغذیه مناسب شترمرغ های مولد نیز تأثیر مستقیمی بر کیفیت تخم ها دارد.
آیا جوجه کشی شترمرغ در خانه امکان پذیر است؟
بله، اما نیاز به دستگاه های مخصوص جوجهکشی، دقت در کنترل دما و رطوبت و رعایت اصول بهداشتی دارد. برای مبتدیان، شروع با تعداد کم تخم پیشنهاد میشود. همچنین، افرادی که در خانه اقدام به جوجهکشی میکنند، باید توجه ویژه ای به نظافت محیط و تأمین تغذیه مناسب برای جوجه ها داشته باشند.
چه مشکلاتی ممکن است در جوجه کشی شترمرغ به وجود بیاید؟
برخی از مشکلات رایج در جوجهکشی شترمرغ عبارتند از:
• عدم رشد مناسب نطفه در اثر عدم چرخش کافی تخم ها.
• خشک شدن نطفه به دلیل کمبود رطوبت.
• بروز بیماری های عفونی در اثر عدم ضدعفونی مناسب تخم ها و محیط.
• مشکل در خروج جوجه از تخم به دلیل سخت بودن پوسته یا نوسانات دمایی.